203: De rise and fall van Hans Breukhoven
Een jaar na de dood van David Bowie overlijdt Hans Breukhoven. De mannen zijn generatiegenoten. Breukhoven is Free Record Shop en Bowie is Bowie. Er zijn de nodige lijntjes te trekken tussen beide mannen; maar ook grote verschillen.
Laat ik maar eens beginnen met een aantal eigenschappen die de mannen delen: eigenzinnig, ambitieus, rebels, innovatief, hun tijd vooruit. Breukhoven is van 31 oktober 1946; Bowie komt daar 69 dagen achteraan (8 januari 1947). Begin jaren zeventig komt hun carrière in een stroomversnelling. Bowie schiet als een kameleon door het leven en de titel van een van zijn songs, Rebel Rebel, is een mooie samenvatting van het karakter van beide mannen. Breukhoven opent zijn eerste, van uiteindelijk ruim 400, winkel in Schiedam. De naam Free Record Shop is een uiting van 'het anders willen doen': hij sluit zich niet aan bij de Nederlandse Vereniging van Grammofoonplaten Detailhandelaren waardoor hij zich niks aantrekt van geldende prijsafspraken.
In de jaren tachtig bereiken de mannen het grote mainstreampubliek met Let's dance en de opening van de zoveelste nieuwe winkel in de Benelux, Duitsland of Scandinavië. Ik drijf mee op de golven van Let's dance, terwijl ik weinig platen koop bij de FRS. Ik vind dat er te weinig diepgang in hun collectie zit, de presentatie te schreeuwerig is, de liefde voor muziek eigenlijk ontbreekt. De tijd leert dat ik met betrekking tot Bowie nog veel had in te halen.
Daarna komen de moeilijke jaren. Bowie vervreemdt zich van zijn verworven status als blockbuster, terwijl de vooruitstrevende Breukhoven een aantal misstappen begaat. Hij omarmt al heel vroeg de internethype maar haakt af voordat zijn publiek daar de mogelijkheden van ziet. Het downloaden van muziek duwt hem verder naar de afgrond. Hij dacht dit eigenhandig tegen te kunnen houden. In 1999 komen Bowie en Breukhoven in elkaars vaarwater. De FRS-eigenaar haalt alle cd's van de Britse zanger uit de schappen omdat hij zijn nieuwste plaat twee weken voor de cd-release via het internet als download aanbiedt.
Breukhoven probeert via het shop-in-shopprincipe, ook hier is hij een voorloper, het tij te keren. Games, dvd's en cadeau-artikelen moeten de steeds maar dalende muziekverkopen tegengaan. Hij zegt hierover dat hij zelf nog nooit een game heeft gespeeld. Volgens mij kun je dan ook niets voelen bij zo'n product. En hierdoor kun je je onvoldoende identificeren met je klant. Dat is misschien wel dé reden waarom het niet meer is gelukt. In 2014 sluit de laatste FRS zijn deur. De rise and fall van Hans Breukhoven. Maar met opgeheven hoofd; want de man heeft een prachtig levenswerk neergezet. Hij heeft het establishment in de platenbusiness opgeschud; ervoor gezorgd dat muziek bereikbaarder en betaalbaarder is geworden voor de Nederlandse consument.
Bowie beleefde zijn finest hour in de epiloog van zijn leven met de tentoonstelling 'David Bowie Is', de musical Lazarus en het album Blackstar. Een jaar later gevolgd door de prachtige documentaire 'The Last Five Years'. Deze zie ik op 20 januari; de dag dat Hans Breukhoven overlijdt.
Beiden sterven veel te vroeg; aan die vreselijke K-ziekte.