224: Culthelden
Muziek kennen we in allerlei vormen: klassiek, pop, rock, funk, alternatief etc. Binnen een stroming ontstaan vervolgens subculturen wat kan leiden tot culthelden. Bands of zangers/zangeressen die op een geheel eigen wijze hun interpretatie van muziek met ons delen.
Ik verbaas me steeds weer dat deze culthelden vaak een forse fanbase hebben. De segmentering werkt blijkbaar. In het dagelijks leven kom ik niet of nauwelijks mensen tegen die bijvoorbeeld Sigur Rós of Nick Cave überhaupt kennen of goed vinden. Maar toch zijn ze er in grote getale. De IJslandse band Sigur Rós verkocht deze week AFAS live en de Oosterpoort uit, terwijl Cave 17.000 mensen naar het Ziggodome weet te lokken. Ik zag ze allebei.
Sigur Rós bestaat al sinds 1994 maar tot voor kort had ik nog nooit muziek van hen gehoord. Lees wel vaak goede recensies over hun albums en met name concerten. Een echte cultband: een zanger die bijna alleen zijn kopstem gebruikt, zingt in zijn eigen verzonnen taal en zijn gitaar niet met zijn vingers maar met een celloboog bespeelt. De muziek heeft raakvlakken met ambient, droompop, postrock en industrial. Genoeg triggers om dat eens te ervaren.
Ik ben ruim op tijd maar wanneer ik de grote zaal in de Oosterpoort binnenloop zit de tribune al zo goed als vol. Zoals gebruikelijk wandel ik naar het midden van de zaal. Recht voor het podium; het liefst ergens op de tiende rij. Zo beleef ik een concert het meest intens. Omdat het op de vloer nog rustig is ga ik, net als diversen met mij, zitten. De vloer is hard; kou straalt omhoog. Ik trek mijn knieën op, drapeer mijn armen er omheen en sluit mijn ogen.
Ik hoor een ambient muziekstuk; een soundscape. Een zich steeds repeterend, 45 minuten lang, omgevingsgeluid. Een song is het niet te noemen. En mensen die met elkaar praten. Een vreemd soort geroezemoes waarin woorden niet te zijn onderscheiden. Rust daalt in mij; maar toch ook weer niet helemaal. Schuin voor mij zit een jong stel waarvan zij de gewoonte heeft om elke zin met een lach af te sluiten. Vertederend in het begin maar op een gegeven moment lijkt het meer een zenuwtrek. Kappen nu!
Het concert is zo anders dan de consumtiepop van vandaag de dag, zo eigenzinnig. Verstild op momenten dan weer hard uithalend. De zanger gaat volledig op in zijn muziek. Ook als hij niet in de microfoon zingt spuugt hij soms onverstaanbare woorden de zaal in. Hij lijkt wel een getergd dier. Barstensvol emotie. Ik betrap me erop dat ik af en toe met mijn mond open sta te luisteren/kijken. Wel heel duidelijk een nichemarkt. Ik kan me goed voorstellen dat veel mensen dit niet trekken. Maar mij hebben deze drie IJslandse mannen voor zich gewonnen.
Tja, en dan Nick Cave. De recensie door OOR vertelt het verhaal. De intensiteit is overweldigend. Vriend Bert verwoordt het treffend: 'een waanzinnig concert van de man-der-mannen. Meeslepend, overdonderend, raak en intens. Wat een geweldenaar!' Er staat/springt/danst/speelt een zestigjarige man in de Ziggodome met zo allemachtig veel levenslessen. Dat hij niet tot de club van 27 behoort is al een wonder. Bij de toegiften nodigt Cave mensen uit om op het podium te komen. Uitverkorenen zijn het. Het is een klein deel van de devote discipelen die we alle 17.000 zijn.
Muziek is emotie; dat is deze week wel weer bewezen.